Sati App: พัฒนานักรับฟัง ดูแลใจให้ไม่รู้สึกโดดเดี่ยว

ปัญหาสังคมและวิธีการแก้ไขปัญหา

ปัจจุบันประชากรไทยมากกว่า 3 ล้านคน กำลังทนทุกข์ทรมานจากอาการเจ็บป่วยทางจิตและการถูกตีตรา

การสำรวจในประเทศไทย พบว่ามีผู้เสียชีวิตจากการฆ่าตัวตาย 1 คน ทุก 2 ชั่วโมง

มีการพยายามฆ่าตัวตาย 1 ครั้ง ทุก 9 นาที 55 วินาที

ปี พ.ศ. 2563 ประชากรไทยเสียชีวิตจากการฆ่าตัวตายแล้วจำนวนกว่า 5,086 คน ขณะที่ผู้ที่มีอาการเจ็บป่วยทางจิตเพิ่มจำนวนมากขึ้น ทว่าผู้ให้บริการด้านสุขภาพจิตกลับมีอยู่อย่างจำกัด อัตราเฉลี่ยของจิตแพทย์ 1 คนต่อผู้ที่มีอาการเจ็บป่วยทางจิต 250,000 คน จิตแพทย์เด็กและวัยรุ่น 1 คน ต่อเด็กและวัยรุ่นที่มีอาการเจ็บป่วยทางจิต 75,000 คน และนักจิตวิทยาที่มีใบอนุญาต 1 คนต่อผู้ที่มีอาการเจ็บป่วยทางจิต 100,000 คน จะเห็นได้ว่าเป็นสัดส่วนที่ไม่เหมาะสมและเพียงพอต่อความต้องการ ส่งผลให้บุคลากรเหล่านี้ต้องทำงานหนักเพิ่มขึ้นจนก่อให้เกิดภาวะหมดไฟ (Burnout) ที่มีอัตราเฉลี่ยสูงถึง 5 ครั้ง ในช่วงปี พ.ศ. 2562 - 2565 ที่ผ่านมา โดยความเหนื่อยล้าจากการทำงานของพนักงานในองค์กร จะทำให้องค์กรเข้าสู่สภาวะขาดแคลนกำลังคนที่มีความพร้อมทั้งกับด้านสุขภาพกายและสุขภาพจิต ส่งผลเสียต่อการขับเคลื่อนเศรษฐกิจของสังคมและประเทศชาติเป็นวงกว้าง

นอกเหนือจากจำนวนบุคลากรที่มีอยู่อย่างจำกัด ปัจจัยหลักสำคัญที่มีผลต่อการเข้าถึงบริการด้านสุขภาพจิต นั่นก็คือเวลา ค่าใช้จ่าย และระยะทาง เนื่องจากเราพบว่าข้อจำกัดดังกล่าวส่งผลให้ผู้ที่มีอาการเจ็บป่วยทางจิตเข้าถึงบริการอย่างยากลำบาก ไม่ว่าจะเป็นการรับบริการที่โรงพยาบาลเอกชน แม้ว่าจะช่วยประหยัดเวลา แต่ผู้ใช้บริการก็ต้องแลกมาด้วยการจ่ายค่าบริการที่ค่อนข้างสูง 1,500 - 2,500 บาท ต่อครั้ง หรือโรงพยาบาลรัฐบาล ถึงแม้ว่าจะช่วยให้ประหยัดค่าใช้จ่าย แต่ผู้ใช้บริการก็ต้องแลกมาด้วยระยะเวลารอเข้ารับบริการที่ยาวนาน รวมถึงหน่วยบริการด้านสุขภาพจิตในประเทศไทยที่มิได้มีอยู่ทั่วทุกภูมิภาค ส่งผลให้ประชากรบางกลุ่มในพื้นที่ชนบทมิอาจเข้ารับบริการด้านสุขภาพจิตได้สะดวกและรวดเร็วดังเช่นประชากรเขตเมือง

จากสถานการณ์ปัญหาดังกล่าว Sati App จึงมุ่งมั่นที่จะสร้างโลกที่ทุกคนสามารถเข้าถึงการดูแลสุขภาพจิตขั้นพื้นฐานได้ เราทำงานเพื่อบรรลุวิสัยทัศน์นี้โดยการส่งเสริมการเยียวยาจิตใจเบื้องต้น และสร้างความเข้าใจให้กับประชาชนเกี่ยวกับการปฐมพยาบาลทางจิตใจเบื้องต้น นอกจากนี้เรายังทำงานร่วมกับภาคีเครือข่ายต่าง ๆ ในด้านสุขภาพ เทคโนโลยี การศึกษา และการสื่อสาร เพื่อพัฒนาระบบการดูแลสุขภาพจิตที่เท่าเทียมและยั่งยืน โดยจัดให้มีการเข้าถึงบริการของเราโดยไม่มีค่าใช้จ่าย (มูลนิธิสติแอพสนับสนุนค่าโทรของผู้ใช้บริการทุกสายตลอดระยะเวลาการสนทนา) และเสริมสร้างความเข้าใจเกี่ยวกับปัญหาด้านสุขภาพจิต เรามุ่งหวังที่จะสร้างโลกที่เชื่อมโยงกันมากขึ้น โลกที่ให้การสนับสนุนซึ่งกันและกัน ซึ่งผู้คนสามารถเข้าถึงการดูแล และทรัพยากรที่จำเป็นสำหรับการใช้ชีวิตอย่างมีสุขภาพกายและสุขภาพใจที่ดีขึ้นอย่างเป็นองค์รวม

ตัวอย่างผลตอบกลับจากผู้ใช้บริการปี 2566-2567

• อาสาสมัคร ก: "ได้เห็นคุณค่าในชีวิตตัวเอง ยิ่งในช่วงเวลาที่รู้สึกแย่ ๆ การได้มารับสาย ช่วยฟังใครสักคน ก็เป็นสิ่งที่ยืนยันว่าเรายังมีประโยชน์ มีความหมายอะไรสักอย่างบนโลกใบนี้ และทำให้รู้ว่าโลกนี้มันยังต้องการพื้นที่ที่มนุษย์จะมาเชื่อมต่อกันด้วยหัวใจจริง ๆ และพื้นที่นี้ก็เป็นสิ่งที่หลายคนตามหา"
• อาสาสมัคร ข: "เราเข้าใจถึงการมีผู้รับฟังในยามที่เรามีปัญหาแล้วเราไม่สามารบอกเล่าให้คนรอบข้างฟังได้ บางครั้งปัญหาไม่ต้องการการแก้ไขแค่ต้องการคนรับฟัง จึงเข้าใจและดีใจที่มีแอปฯสติ พร้อมกับภูมิใจที่มาเป็นส่วนหนึ่งของระบบค่ะ"
• อาสาสมัคร ค: สติเปิดโอกาสให้คนที่อยากช่วยเหลือได้เข้ามาทำโดยไม่มีเงื่อนไขที่ยากจนเกินไป ไม่เหมือนที่อื่นตรงที่ให้โอกาสคนที่ไม่ได้จบเฉพาะทางด้านจิตวิทยามาทำ โดยทั่วไปแล้วคนที่ไม่ได้จบเฉพาะทางมาแบบนี้มันยากมากที่จะได้เข้ามาทำ แต่สติทำให้คนที่แค่มีใจอยากช่วยเหลือและรับฟังผู้อื่นก็มาทำได้เลย เลยรู้สึกว่าสติให้โอกาสดีค่ะ"
• ผู้โทร ง: "ขอบคุณมาก ๆ เลยนะคะ ที่ให้คำแนะนำเยอะมาก ๆ แล้วก็ทำให้จัดลำดับความสำคัญถูก จนทำให้ตอนนี้หายฟุ้งซ่านลงไปเยอะมาก ๆ เลยค่ะ"
• ผู้โทร จ: "ก่อนมาปรึกษาเหมือนไม่มีทางออกเลยค่ะ ไม่รู้ว่าจะแก้ยังไง แต่พอได้ลองโทรปรึกษาดู รู้สึกดึมากเลยค่ะ พี่อาสาใส่ในเรื่องที่เล่า ใส่ใจปัญหาที่บอกมากเลยค่ะ จำได้ทุกรายละเอียด ช่วยหาวิธีแก้ทุกเรื่องเลยค่ะ ถ้าหนูดีขึ้นมากแล้ว หนูอยากลองเป็นแบบพี่บ้าง อยากลองเป็นอาสาช่วยเหลือคนอื่นจากความคิดลบ ๆ บ้างค่ะ ขอบคุณมากเลยค่ะ"
• ผู้โทร ฉ: "น้ำเสียงฟังแล้วสบายใจ รู้สึกปลอดภัยจริง ๆ ขอบคุณสำหรับความคิด พลังงานในทางบวกนะคะ"

ผลลัพธ์ปี พ.ศ.2566

1. มีผู้สมัครเข้าใช้งานระบบ Sati App เพิ่มขึ้นมากกว่า 16,837 บัญชี
2. มีการใช้ Sati App ติดต่อหาอาสาสมัครที่ผ่านการอบรมการปฐมพยาบาลจิตใจเบื้องต้นมากกว่า 5,445 สาย โดยอาสาสมัครของเราสามารถให้ความช่วยเหลือได้ถึงจำนวน 3,858 สาย คิดเป็นร้อยละ 70.85
3. มีผู้สนใจเข้ารับการอบรมหลักสูตรการปฐมพยาบาลจิตใจเบื้องต้นบนเว็บไซต์ Sati App จำนวน 165 คน
4. จากการติดต่อหาอาสาสมัครจำนวน 1,420 ครั้ง พบว่าผู้ใช้บริการมีระดับความรู้สึกเชิงลบลดลงอย่างมีนัยสำคัญ (ผ่านแบบสอบถามก่อน-หลังการโทร) จากค่าเฉลี่ย 3.75 เป็น 2.11 (เต็ม 5) และพบว่าระดับความคิดทำร้ายตนเองลดลงจาก 2.33 เป็น 1.66 (เต็ม 5) ด้วยเช่นกัน

ประโยชน์ที่คาดว่าจะได้รับ

1. ผู้ใช้บริการสามารถเข้าถึงอาสาสมัครของเราบน Sati App ได้ง่ายที่สุด
2. ผู้ใช้บริการสามารถใช้บริการบน Sati App โดยไม่มีค่าใช้จ่าย
3. ผู้ใช้บริการได้รับบริการที่สอดคล้องกับความต้องการ
4. ผู้ใช้บริการมีระดับความทุกข์ทรมานทางจิตใจลดลง