หลังจากได้รับเงินสนับสนุนจากผู้มีอุปการะผ่านเวบเทใจดอทคอม โครงการผ้าสร้างสุขได้เริ่มดำเนินการอย่างเป็นทางการตั้งแต่เดือนเมษายน 2559 ที่ผ่านมา ตั้งแต่การประชุมคณะทำงาน จัดหาพื้นที่สำหรับจัดเก็บผ้า รับสมัครอาสาสมัคร รับบริจาคผ้ามือสอง จัดอบรมอาสาสมัครและจัดกิจกรรมคัดแยกผ้ามือสอง จัดจำหน่ายผ้ามือสอง และการสนับสนุนกิจกรรมช่วยเหลือสังคม ขอสรุปการดำเนินงานแยกเป็นแต่ละด้าน ดังนี้
ด้านการรับบริจาคเสื้อผ้ามือสอง
โครงการฯ ได้ประชาสัมพันธ์ขอรับบริจาคเสื้อผ้ามือสองอย่างต่อเนื่อง ผ่านสื่อต่างๆ ทั้งไวนิล และโซเชียลออนไลน์ จนได้รับเสื้อผ้าจากทั้งในพื้นที่จังหวัดสงขลา และส่งผ่านบริการไปรษณีย์จากทั่วประเทศ นอกจากนี้ ยังได้รับความร่วมมือจากภาคเอกชนทั้งในพื้นที่สงขลาและต่างจังหวัดร่วมเป็นจุดรับบริจาครวม 12 แห่ง ปริมาณเสื้อผ้าจำนวนมากทำให้โครงการฯ จัดหา (เช่า) อาคารพาณิชย์เพื่อเป็นโกดังในการรวบรวมและคัดแยกผ้า
ด้านการมีส่วนร่วมของอาสาสมัคร
โครงการฯ ได้กำหนดให้มีอาสาสมัครเข้ามามีส่วนร่วมตลอดกระบวนการดำเนินงาน ตั้งแต่การร่วมเป็นจุดรับบริจาคเสื้อผ้า การอบรมอาสาสมัคร บริจาคผ้า ร่วมคัดแยกเสื้อผ้า จำหน่ายสินค้า รวมถึงการเยี่ยมชุมชน/ผู้ยากไร้ จากการดำเนินงานที่ผ่านมา พบว่า อาสาสมัครชื่นชอบกิจกรรมคัดแยกผ้ามากเป็นพิเศษ เนื่องจากมีความสนุกและมีส่วนร่วมง่าย ไม่ต้องใช้ทักษะมาก นักศึกษาจะเป็นกลุ่มอาสาสมัครที่เข้ามามีส่วนร่วมมากที่สุด โดยส่วนมากจะมาเป็นทีมเพื่อนในกลุ่มเดียวกัน ล่าสุด มีอาสาสมัครมาเข้าร่วมกระบวนการมากกว่า 100 คน
การจำหน่ายเสื้อผ้ามือสอง
โครงการฯ มีพื้นที่จำหน่ายผ้ามือสองใน 2 แห่ง ได้แก่ ตลาดไอ-สไตล์ ไนท์ มาร์เกต ใกล้มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ ในทุกวันจันทร์และอังคาร และถนนคนเดินมหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ ทุกวันอังคารและพฤหัสบดี นอกจากนี้ ยังได้รับการอนุเคราะห์พื้นที่ในตลาดซึ่งเป็นแหล่งท่องเที่ยวต่าง ๆ ให้เข้าไปจำหน่ายสินค้าเป็นครั้งคราว โดยมีเจ้าหน้าที่ประจำโครงการ 1 คน และอาสาสมัครร่วมกันเป็นพนักงานขายประจำร้าน ยอดขายเฉลี่ยต่อครั้งประมาณ 1,000 บาท
ด้านการสนับสนุนช่วยเหลือผู้ยากไร้
โครงการฯ มีรูปแบบการให้ความช่วยเหลือผู้ยากไร้หลากหลายรูปแบบ ประเภทของผ้าที่ได้รับการบริจาค มีหลากหลายประเภท รวมทั้งกระเป๋า รองเท้า ซึ่งอาสาสมัครจะจัดการคัดแยกเพื่อนำไปใช้ประโยชน์ตามระบบที่วางไว้ โดยเสื้อผ้าบางส่วนจะนำไปจำหน่ายเพื่อหารายได้ ในขณะที่เสื้อผ้าแต่ละประเภทจะถูกนำไปส่งต่อให้กับกลุ่มคนที่เหมาะสม เช่น เสื้อผ้านักเรียนจะถูกนำไปมอบให้กับนักเรียนที่มีฐานะยากจน เสื้อผ้าผู้สูงอายุจะถูกนำไปมอบให้กับผู้ป่วยยากไร้สูงอายุที่มารักษาตัวที่โรงพยาบาลเป็นเวลานาน หรือเสื้อผ้าบางส่วนจะถูกคัดแยกไว้เพื่อใช้ในกรณีช่วยเหลือเหตุภัยพิบัติทางธรรมชาติ
สำหรับการนำรายได้ไปช่วยเหลือผู้ยากไร้ เช่น การมอบทุนการศึกษา รวม 9 ทุน การเยี่ยมครอบครัวผู้ที่มีความเดือดร้อน จำนวน 5 ครอบครัว และการช่วยเหลือทุนยังชีพแก่ครอบครัวเด็กทารกป่วย 1 ครอบครัว รวมแล้วใช้งบประมาณทั้งหมดราว 12,000 บาท คิดเป็น 15% ของรายได้รวมจากการจำหน่ายสินค้า
ปัญหาและอุปสรรค
1. โครงการฯ เพิ่มเริ่ม ยังขาดทุนทรัพย์ในการเปิดร้านประจำที่มีที่ตั้งถาวรได้ การเดินสายจำหน่ายในตลาดช่วงคํ่าทำให้ไม่มีลูกค้าประจำ และไม่เอื้อให้อาสาสมัครมาร่วมเป็นพนักงานขายอาสาเท่าที่ควร
2. เสื้อผ้าบางส่วนที่ได้รับบริจาคชำรุด ไม่สามารถจำหน่ายหรือไม่เหมาะต่อการนำไปใช้ต่อได้ ซึ่งโครงการฯ ยังไม่พร้อมต่อการนำผ้าดังกล่าวไปแปรรูป เนื่องจากมีข้อจำกัดเรื่องสถานที่และทุนทรัพย์
3. โครงการฯ ยังไม่เป็นที่รู้จักแพร่หลายมากนัก ดังนั้น การทำงานช่วยเหลือสังคมต้องร่วมกับหน่วยงานในพื้นที่ เพื่อลดความกังวลของชาวบ้านหรือชุมชน
แนวทางการดำเนินงานในอนาคต
โครงการฯ มีแผนจัดกิจกรรมหรือแคมเปญใหม่ ๆ เช่น
1. การส่งเสริมการใช้ถุงผ้าหมุนเวียน เพื่อสนับสนุนให้ประชาชนและร้านค้าเข้าใจและรู้จักการใช้ถุงผ้าให้เกิดประโยชน์มากที่สุด โดยโครงการฯ จะเป็นตัวกลางในการรับบริจาคและกระจายถุงผ้าไปยังผู้ค้า/ตลาด
2. ส่งเสริมให้ผู้ยากไร้รับเสื้อผ้าจากโครงการฯ ไปจำหน่ายเพื่อเพิ่มรายได้ ซึ่งทางโครงการจะขายส่งในราคาพิเศษสุด พร้อมทั้งสนับสนุนในเรื่องการวางแผนการขายในชุมชนด้วย
3. ขอรับบริจาคสินค้าประเภทพิเศษโดยเฉพาะมากขึ้น เช่น กระเป๋าเดินทาง รองเท้า หมวก เสื้อคลุม เพื่อกระตุ้นเตือนให้ผู้บริจาคได้นำมาบริจาคอย่างต่อเนื่อง
4. ร่วมกับเครือข่ายจัดกิจกรรมอบรมให้ความรู้ เช่น การแปรรูปเสื้อผ้า เป็นกระเป๋าผ้า หรือผ้าเช็ดเท้า แก่ประชาชนทั่วไป พร้อมทั้งส่งเสริมการแปรรูปผ้ามือสองให้เป็นสินค้าอื่น เช่น ผ้าปูที่นอน ผ้าม่าน ผ้าห่ม ผ้าเช็ดเท้า เพื่อเพิ่มโอกาสการจำหน่ายและเพิ่มมูลค่า
6. มอบเสื้อผ้าเด็กและของเล่นเนื่องในโอกาสวันเด็กแห่งชาติ ปี 2560
7. สร้างภาพลักษณ์ของโครงการและประชาสัมพันธ์ให้โครงการเป็นที่รู้จักมากขึ้น
คุณนิพนธ์ รัตนาคม
หัวหน้าสำนักงาน สถาบันวิจัยและพัฒนาสุขภาพภาคใต้ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ โทร. 086-9608334