Parliament Watch - ขับเคลื่อนประชาธิปไตย ร่วมเฝ้าดูความเคลื่อนไหวรัฐสภา
เงินบริจาคของคุณจะเป็นทุนสนับสนุนภาคประชาชน WeVis ในการทำเครื่องมือติดตามการทำงานในรัฐสภาให้กับประชาชนที่มีสิทธิในการติดตามและตั้งคำถามกับการทำงานของผู้แทนฯ5,000,000คน
ระยะเวลาระดมทุน
5 มิ.ย. 2568 - 31 ธ.ค. 2568พื้นที่ดำเนินโครงการ
ทั่วประเทศเป้าหมาย SDGs
กลุ่มเป้าหมายที่ได้รับประโยชน์จากโครงการ
การเลือกตั้งเป็นกลไกสำคัญในการขับเคลื่อนประชาธิปไตย และ ‘ผู้แทน’ ที่มาจากกลไกการเลือกตั้ง (หรือการแต่งตั้ง) จำเป็นต้องทำหน้าที่อย่างเต็มที่เพื่อประชาชน
.
แต่อุปสรรคสำคัญในการชี้วัดว่า ‘ผู้แทน’ ของประชาชนได้ทำหน้าที่อย่างเต็มที่หรือไม่นั้น คือข้อมูลและเครื่องมือในการติดตามและตรวจสอบการทำงานของรัฐสภาอย่างเป็นระบบ สาเหตุหนึ่งอาจเป็นเพราะข้อมูลและเครื่องมือต่างๆ ของรัฐอยู่ในรูปแบบที่ซับซ้อน กระจัดกระจาย และใช้งานยาก
.
WeVis เชื่อว่าการมีส่วนร่วมทางการเมืองของประชาชนไม่ได้จบลงที่การเลือกตั้ง เราจึงตั้งใจพัฒนาโปรเจกต์ Parliament Watch ให้เป็นแพลตฟอร์มที่เปิดช่องทางให้ประชาชนและสื่อมวลชนสามารถจับตาดูการทำงานของ ‘รัฐสภา’ ผ่าน
1. กระบวนการการออกกฎหมาย
2. การทำงานของสมาชิกรัฐสภารายบุคคล
3. การติดตามความสำเร็จของนโยบายของพรรคการเมือง
สามารถเข้าชมได้ที่ https://parliamentwatch.wevis.info/
ปัญหาสังคม
ในระบบการเมืองไทยแบบการเลือกตั้ง ประชาชนมักรู้สึกว่าตนเองมีอำนาจมากที่สุดเพียงแค่ตอนเข้าคูหาเลือกตั้ง จนเกิดคำพูดที่ติดหูว่า "ประชาธิปไตย 4 วินาที" เพราะหลังจากหย่อนบัตรแล้ว สิ่งที่เกิดขึ้นต่อจากนั้นคือความไม่แน่นอน ว่าผู้แทนที่ตนเลือกจะทำงานเพื่อประชาชนจริงหรือไม่ จะทำตามนโยบายที่หาเสียงไว้หรือเปล่า
รัฐสภาในฐานะพื้นที่หลักของการตัดสินใจแทนประชาชน จึงควรเป็นพื้นที่ที่ประชาชนสามารถติดตาม ตรวจสอบ และเข้าใจการทำงานของผู้แทนได้อย่างต่อเนื่อง แต่ในความเป็นจริง การเข้าถึงข้อมูลและความเข้าใจในกระบวนการรัฐสภายังเป็นเรื่องยากและไกลตัว ด้วยเหตุผลหลายประการ
- ข้อมูลจากรัฐสภาหลายส่วนยังไม่ถูกเปิดเผยสู่สาธารณะ หรือแม้เปิดเผยแล้วก็อยู่ในรูปแบบที่ไม่เอื้อต่อการใช้งาน เช่น เอกสารกระดาษ ไฟล์ PDF หรือ CD ซึ่งไม่สามารถสืบค้นหรือวิเคราะห์ต่อได้ง่าย
- ระบบเว็บไซต์ของรัฐสภากระจัดกระจาย ไม่มีการเชื่อมโยงข้อมูล และหลายแห่งไม่อัปเดตอย่างต่อเนื่อง ทำให้ผู้ที่อยากเข้าถึงข้อมูลต้องใช้ความพยายามสูง
- ข้อมูลจำนวนมากที่เกิดขึ้นจากกระบวนการทำงานในสภาไม่ได้ถูกจัดการให้เข้าถึงได้ง่าย ไม่มีการออกแบบให้เหมาะสมกับการใช้งานของประชาชนทั่วไป ทั้งในแง่ของโครงสร้างข้อมูลและภาษา ซึ่งยังคงเป็นภาษาราชการ เข้าใจยาก และไม่คำนึงถึงผู้ใช้ปลายทาง
- รัฐสภาเองยังไม่มีเจตนารมณ์หรือระบบที่ชัดเจนในการดำเนินงานแบบ “รัฐสภาเปิด” (Open Parliament) ขาดกลไกในการเปิดเผยข้อมูลเชิงรุก และไม่มีช่องทางฟังเสียงประชาชนอย่างเป็นระบบ
- การรายงานของสื่อส่วนใหญ่เน้นเฉพาะประเด็นที่เป็นข่าวร้อนหรือดราม่า ขาดการรายงานข้อมูลเชิงโครงสร้าง เช่น การเข้า-ขาดประชุม การโหวตแต่ละร่าง หรือภาพรวมของการออกกฎหมายที่ประชาชนควรรู้
เมื่อประชาชนไม่สามารถเข้าถึงข้อมูลหรือความเคลื่อนไหวของรัฐสภาได้อย่างครบถ้วนและต่อเนื่อง ปัญหาสำคัญที่ตามมาคือ:
- ความไม่โปร่งใส (Transparency) ในการทำงานของรัฐสภา นำไปสู่โอกาสในการทุจริต ทั้งในด้านการจัดสรรงบประมาณ นโยบาย หรือผลประโยชน์ทับซ้อนที่เกี่ยวข้องกับผู้แทน
- การขาดความรับผิดชอบ (Accountability) ของนักการเมืองและผู้มีอำนาจ เนื่องจากกลไกตรวจสอบภายใน เช่น คณะกรรมาธิการ หรือการอภิปรายไม่ไว้วางใจ ยังมีข้อจำกัดด้านอำนาจ และหลายครั้งผู้ตรวจสอบกับผู้ถูกตรวจสอบก็อยู่ในพรรคเดียวกัน ทำให้กระบวนการขาดความเป็นกลาง โปร่งใส และเชื่อถือได้
- การมีส่วนร่วมของประชาชน (Civic Engagement) ที่ถดถอยลง เพราะเมื่อประชาชนไม่เห็นบทบาทของตนเองหลังเลือกตั้ง ไม่สามารถติดตามผลการทำงานของผู้แทนได้ ก็ยิ่งรู้สึกห่างเหินจากการเมือง และเกิดความไม่เชื่อมั่นในนักการเมืองในระยะยาว
ปัญหาเหล่านี้สะสมและเชื่อมโยงกันจนทำให้ประชาธิปไตยในระดับโครงสร้างอ่อนแอ แม้ประชาชนจะมีสิทธิเลือกตั้ง แต่กลับไม่มีสิทธิในการติดตาม ตรวจสอบ หรือตั้งคำถามกับผู้แทนของตนได้อย่างเป็นระบบ ทั้งที่ต้นตอของปัญหาอาจดูเรียบง่าย นั่นคือ "การเข้าถึง เข้าใจ และใช้ข้อมูลรัฐสภาไม่ได้
วิธีการแก้ปัญหา
สร้างเครื่องมือภาคประชาชนในการติดตามและตรวจสอบการทำงานของรัฐสภาและนักการเมือง (Parliament Watch Platform) เพราะข้อมูลรัฐสภายังเข้าถึงยาก กระจัดกระจาย และไม่เป็นมิตรต่อผู้ใช้งาน เครื่องมือ Parliament Watch ที่ WeVis สร้างขึ้นหลังการเลือกตั้ง 66 ที่ผ่านมา เพื่อหวังกระจายอำนาจในการติดตาม ตรวจสอบ และตั้งคำถามสู่มือประชาชน โดยไม่มีค่าใช้จ่ายนี้ จึงเป็นทางออกที่ช่วยรวบรวมข้อมูลจากหลายแหล่ง นำมาจัดระเบียบใหม่ให้อยู่ในรูปแบบดิจิทัล พร้อมออกแบบการใช้งานที่เหมาะกับคนทั่วไป เช่น ค้นหาชื่อ ส.ส. ดูสถิติการโหวต และสรุปการพิจารณากฎหมายในรัฐสภา เครื่องมือนี้จะทำให้ประชาชนเข้าถึงข้อมูลได้สะดวก เข้าใจง่าย และใช้งานได้จริง
ประมวลผลข้อมูลที่ได้ให้กลายเป็นประเด็นสื่อสารต่อสาธารณะ ข้อมูลดิบจำนวนมากมักเข้าใจยากและไม่น่าสนใจในตัวเอง WeVis ยังทำงานในฐานะตัวแทนประชาชนในการแปลงข้อมูลให้กลายเป็นประเด็น เช่น “ใครโหวตอะไร” หรือ “ร่างกฎหมายนี้กระทบใคร” แล้วส่งต่อให้สื่อมวลชน นักวิชาการ หรือเผยแพร่ผ่านช่องทางสื่อสารของภาคประชาชนเอง จะช่วยให้คนทั่วไปเข้าใจสิ่งที่เกิดขึ้นในรัฐสภาได้ง่ายขึ้น และที่สำคัญคือ สามารถตั้งคำถามหรือกดดันนักการเมืองได้ตรงประเด็นมากขึ้น
จัดกิจกรรมเพื่อเปิดพื้นที่ให้คนมีส่วนร่วมกับข้อมูลรัฐสภา ไม่ใช่ทุกคนจะเข้าถึงหรือสนใจเรื่องการเมืองจากตัวเลขหรือเว็บไซต์ WeVis จึงพยายามจัดกิจกรรม เช่น เวิร์กช็อป นิทรรศการ hackathon หรืองานเสวนา เพื่อจะช่วยเปลี่ยนข้อมูลที่ดูแห้งแล้งให้กลายเป็นประเด็นสาธารณะที่ “มีชีวิต” ทำให้ประชาชน สื่อ และนักวิชาการได้เข้ามามีส่วนร่วม แสดงความคิดเห็น และร่วมกันเฝ้าระวังการทำงานของรัฐสภาได้ในเชิงปฏิบัติจริง
หาช่องทางร่วมมือกับภาคการเมืองและเจ้าหน้าที่รัฐสภา เพื่อผลักดันแนวคิด Open Parliament การผลักดันการเปิดเผยข้อมูลจะยั่งยืนได้ก็ต่อเมื่อเกิดความร่วมมือจากฝั่งรัฐสภาเอง WeVis จึงหาทางทำงานร่วมกับเจ้าหน้าที่ ส.ส. หรือพรรคการเมืองบางส่วนที่สนใจประเด็นนี้อย่างต่อเนื่อง เพื่อช่วยให้เกิดการพัฒนานโยบายหรือแนวปฏิบัติร่วม เช่น การเปิดข้อมูลในรูปแบบ machine-readable การถ่ายทอดสดการประชุมย่อย หรือการเปิดช่องรับฟังความเห็นประชาชนในกระบวนการออกกฎหมาย เพื่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงในเชิงโครงสร้าง ไม่ใช่แค่โครงการชั่วคราว
แผนการดำเนินงาน
พัฒนาระบบการอัปเดตข้อมูลให้ถูกต้องและรวดเร็วขึ้น ปัจจุบันนี้ เรามีเว็บไซต์ Parliament Watch ระยะตั้งต้นอยู่แล้ว ในระยะถัดไป เป้าหมายหลักคือการทำให้กระบวนการอัปเดตข้อมูลมีความถูกต้องและทันสมัยยิ่งขึ้น ด้วยการปรับปรุงระบบดึงข้อมูลจากแหล่งต้นทาง เช่น เว็บไซต์ของรัฐสภาหรือหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง เพื่อเพิ่มความเชื่อถือของแพลตฟอร์มในฐานะแหล่งข้อมูลที่ประชาชนและภาคส่วนอื่นสามารถใช้ตรวจสอบนักการเมืองและรัฐสภาได้อย่างมั่นใจ
ขยายขอบเขตข้อมูลให้ครอบคลุมประเด็นที่เกี่ยวข้อง เพื่อให้ประชาชนสามารถติดตามการทำงานของนักการเมืองได้อย่างรอบด้าน เราจำเป็นต้องเพิ่มข้อมูลที่เกี่ยวข้องในมิติอื่น ๆ เช่น ข้อมูลทรัพย์สินของนักการเมือง ข้อมูลการตั้งกระทู้ รายงานการทำงานของคณะกรรมาธิการ หรือความเชื่อมโยงระหว่างนักการเมืองกับกลุ่มธุรกิจหรือผลประโยชน์เฉพาะทาง การเพิ่มหมวดข้อมูลเหล่านี้จะช่วยให้เห็นภาพรวมเชิงลึกของการใช้อำนาจและการตัดสินใจทางนโยบายที่อาจเกี่ยวพันกับผลประโยชน์ส่วนตนหรือเครือข่ายอำนาจ
พัฒนา UX/UI และประสบการณ์ผู้ใช้งานให้เข้าถึงง่ายขึ้น จาก Feedback ที่ทีมพัฒนาได้รับจากผู้ใช้งานมาอย่างสม่ำเสมอ พบว่าการใช้งานเว็บไซต์บางส่วนยังซับซ้อนหรือเข้าใจยากอยู่ การพัฒนา UX/UI จึงมีบทบาทสำคัญ ทั้งในแง่การออกแบบอินเทอร์เฟซให้เหมาะสมกับพฤติกรรมผู้ใช้ การจัดโครงสร้างข้อมูลให้ค้นหาและอ่านง่าย ไปจนถึงการเพิ่มฟีเจอร์ใหม่ การปรับปรุงเหล่านี้จะทำให้แพลตฟอร์มเข้าถึงคนหมู่มาก โดยเฉพาะกลุ่มที่ไม่ได้เชี่ยวชาญด้านกฎหมายหรือการเมือง
พัฒนาช่องทางการสื่อสารข้อมูลสู่สาธารณะ ข้อมูลที่อยู่ในเว็บไซต์จะมีพลังมากขึ้นเมื่อถูกแปลงเป็นเนื้อหาที่สื่อสารได้อย่างเข้าใจง่ายและเข้าถึงคนได้กว้าง ทีมพัฒนาจึงมีแผนในการจัดทำเนื้อหาในหลากหลายรูปแบบ เช่น อินโฟกราฟิก วิดีโอสรุปประเด็นสำคัญ หรือบทวิเคราะห์ที่ย่อยข้อมูลรัฐสภาให้เข้าใจในเวลาไม่กี่นาที รวมถึงสร้างระบบสื่อสารเชิงรุก เช่น ระบบแจ้งเตือนข่าวสารผ่านอีเมล เพื่อให้ประชาชนสามารถติดตามเรื่องที่เกี่ยวข้องกับตัวเองโดยไม่ต้องค้นหาเองอยู่ตลอด
ประสานงานกับรัฐสภาและภาคการเมืองเพื่อพัฒนาแนวทาง Open Parliament การเปิดเผยข้อมูลรัฐสภาอย่างยั่งยืนจะเกิดขึ้นได้เมื่อมีการทำงานร่วมกับภาคการเมืองและเจ้าหน้าที่รัฐสภา ไม่ว่าจะเป็นการเสนอรูปแบบข้อมูลที่เหมาะกับการใช้งาน ทีมพัฒนาจึงวางแผนในการแลกเปลี่ยน feedback จากผู้ใช้งานในภาคประชาชน หรือการจัดเวทีร่วมเพื่อหารือแนวทางการพัฒนารัฐสภาเปิด (Open Parliament) การมีพันธมิตรในรัฐสภาที่เห็นความสำคัญของความโปร่งใสจะช่วยขยายผลของแพลตฟอร์มจากเพียงแค่การตรวจสอบภายนอก ไปสู่การเปลี่ยนแปลงเชิงโครงสร้างในระบบนิติบัญญัติไทย
รับฟังความคิดเห็น ประเมินผล และวางแผนการพัฒนาต่อเนื่อง การรับฟัง feedback จากผู้ใช้งานเป็นสิ่งจำเป็นเพื่อประเมินว่าเครื่องมือสามารถตอบโจทย์ได้ดีแค่ไหน ทั้งในแง่ความเข้าใจ ความสะดวก และประโยชน์ต่อการใช้งานจริง ทางทีมงานจึงมีแผนในการจัดเก็บข้อเสนอแนะผ่านเครื่องมือและรูปแบบต่างๆ จากนั้นนำข้อมูลเหล่านี้มาประเมินผลร่วมกับตัวชี้วัดอื่น ๆ เช่น จำนวนผู้ใช้งาน ระยะเวลาที่ใช้งานเว็บไซต์ หรือจำนวนการแชร์ข้อมูลไปยังสาธารณะ เพื่อนำไปสู่การวางแผนการพัฒนาระยะถัดไปอย่างมีทิศทาง และตอบสนองต่อความต้องการของสังคมได้อย่างแท้จริง
แผนการใช้เงิน
| รายการ | จำนวน | จำนวนเงิน (บาท) |
|---|---|---|
| ค่าตอบแทนทีมงานในทีมพัฒนา 7 ตำแหน่ง ระยะเวลา 6 เดือน - Project Manager 1 คน - Editor 1 คน - Designer 1 คน - Data Analyst 1 คน - Developer 2 คน - Software Engineer 1 คน | 150,000บาทต่อเดือน | 900,000.00 |
| ค่าใช้จ่ายด้าน Software ระยะเวลา 6 เดือน | 15,000บาทต่อเดือน | 90,000.00 |
| รวมเป็นเงินทั้งหมด | 990,000.00 | |
| ค่าสนับสนุนเทใจ (10%) | 99,000.00 | |
ผู้รับผิดชอบโครงการ
WeVis
"WeVis" พวกเราคือองค์กรเทคโนโลยีภาคประชาชน (Civic tech) ที่มุ่งเสริมพลังให้ประชาชนกลับมามีบทบาทในการเมืองผ่านเทคโนโลยีและข้อมูลเปิด (Open Data) เราเชื่อว่าข้อมูลเปิดและเทคโนโลยี สามารถทำให้พวกเรามีส่วนร่วมในการเมือง การเลือกตั้ง และประชาธิปไตยได้ เรารวบรวม วิเคราะห์ และนำเสนอข้อมูลที่เกี่ยวข้อง เพื่อทำให้ประชาธิปไตยเปิดกว้างและโปร่งใสยิ่งขึ้น พร้อมกระตุ้นให้ผู้คนแสดงความคิดเห็นและตัดสินใจได้อย่างรอบรู้ ทีมของเราประกอบด้วยกลุ่มผู้ก่อตั้ง Punch Up สตูดิโอและที่ปรึกษาด้านการเล่าเรื่องด้วยข้อมูล รวมถึงเครือข่ายเพื่อนที่มีเป้าหมายเดียวกัน ประเด็นที่พวกเราสนใจได้แก่ 1. การเลือกตั้ง 2. การจับตาดูการทำงานของรัฐสภาและรัฐบาล 3. การเปิดเผยข้อมูลงบประมาณ และ 4. รัฐธรรมนูญและสิทธิมนุษยชน งานที่พวกเราทำจะออกมาในรูปแบบ 'ข้อมูลเปิดและเครื่องมือดิจิทัล' เช่น เว็บไซต์แพลตฟอร์ม รวมไปถึงพวกเรายังพยายามเข้าไปมีส่วนร่วมในการขับเคลื่อนนโยบายภาพใหญ่และการมีส่วนร่วมผ่านกระบวนการทางกฎหมาย ทางทีมมีความตั้งใจที่พัฒนาทุกโปรเจ็กต์ให้เป็น Open Source และเปิดข้อมูลเป็น Open Data ภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial License (CC-BY-NC)
ดูโปรไฟล์สร้างเพจระดมทุน
ร่วมกันระดมทุนเพื่อสนับสนุนโครงการนี้
สร้างเพจระดมทุนให้โครงการนี้