30 ปี แห่งแสงสว่าง ช่วยคนให้มองเห็น

ผู้ป่วยและผู้สูงอายุเผชิญเกี่ยวกับการรักษาต้อกระจก

1.การขาดความรู้และการเข้าถึงข้อมูล

• ผู้ป่วยและผู้สูงอายุ โดยเฉพาะในพื้นที่ห่างไกล ขาดความรู้เกี่ยวกับโรคต้อกระจก เช่น สัญญาณเตือน วิธีป้องกัน และผลกระทบของการปล่อยให้โรครุนแรง
• จากข้อมูลของ สำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ (สปสช.) พบว่าผู้ป่วยจำนวนมาก ไม่ทราบว่าต้อกระจกสามารถรักษาฟรีได้ภายใต้สิทธิบัตรทอง หรือประกันสังคม และไม่รู้ว่าต้องดำเนินการอย่างไร
• การขาดข้อมูลที่ถูกต้องทำให้ผู้ป่วยบางส่วนไม่รีบเข้ารับการรักษา ปล่อยให้โรคลุกลามจนถึงระยะที่ส่งผลต่อการมองเห็นและคุณภาพชีวิต

2.ข้อจำกัดของระบบการรักษาพยาบาล

• จากการสำรวจของกรมการแพทย์ พบว่าประเทศไทยมีจำนวนจักษุแพทย์เฉพาะทางไม่เพียงพอ โดยเฉพาะในพื้นที่ชนบทที่มีจักษุแพทย์ประจำการน้อย ทำให้ผู้ป่วยต้องเดินทางไปยังโรงพยาบาลขนาดใหญ่
• ข้อมูลจาก กระทรวงสาธารณสุข ระบุว่า มีผู้ป่วยต้อกระจกมากกว่า 200,000 รายที่รอการผ่าตัดต่อปี และมีแนวโน้มเพิ่มขึ้นเรื่อย ๆ ส่งผลให้เกิดความล่าช้าในการรักษา
• อุปกรณ์และเครื่องมือผ่าตัดในโรงพยาบาลชุมชนมีจำกัด ทำให้ต้องส่งตัวผู้ป่วยไปยังโรงพยาบาลศูนย์หรือโรงพยาบาลมหาวิทยาลัย ซึ่งยิ่งทำให้เกิดระยะเวลารอคิวนานขึ้น

 3.ปัญหาด้านการเดินทางและค่าใช้จ่าย

• จากงานวิจัยของ HITAP (Health Intervention and Technology Assessment Program) พบว่า ผู้สูงอายุในพื้นที่ชนบทต้องเดินทางไกลกว่า 50-100 กิโลเมตร เพื่อเข้ารับการรักษาต้อกระจกในโรงพยาบาลที่มีจักษุแพทย์ประจำ
• แม้ว่าสิทธิบัตรทองจะครอบคลุมค่าผ่าตัด แต่ค่าใช้จ่ายแฝง เช่น ค่าเดินทาง ค่าที่พัก ค่าอาหาร และค่าดูแลระหว่างพักฟื้น เป็นภาระที่ส่งผลกระทบต่อครอบครัวและทำให้บางคนตัดสินใจไม่เข้ารับการรักษา

4.ความล่าช้าในการรักษา

• จากข้อมูลของสำนักงานสาธารณสุขปี 2565 พบว่า ผู้ป่วยต้อกระจกต้องรอคิวผ่าตัดเฉลี่ย 3-6 เดือน และในบางพื้นที่อาจใช้เวลานานถึง 1 ปี
• ความล่าช้านี้ส่งผลให้ โรคมีโอกาสพัฒนาไปสู่ภาวะตาบอดถาวร โดยจากข้อมูลของ Thai Blind Foundation ระบุว่า 70% ของผู้ที่ตาบอดในไทยเกิดจากต้อกระจก ซึ่งสามารถป้องกันได้หากได้รับการรักษาอย่างทันท่วงที

5.ความกังวลและความกลัวเกี่ยวกับกระบวนการผ่าตัด

• ผู้สูงอายุจำนวนไม่น้อยมี ความกลัวเกี่ยวกับการผ่าตัด เนื่องจากขาดข้อมูลเกี่ยวกับความปลอดภัยของกระบวนการ และความเข้าใจผิดว่าสามารถทำให้ตาบอดถาวรได้
• จากการสำรวจของ โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ พบว่า มากกว่า 40% ของผู้สูงอายุที่มีภาวะต้อกระจกชะลอการรักษา เพราะกลัวการผ่าตัด

6.ปัญหาสังคมและวัฒนธรรม

• ในบางพื้นที่ ผู้สูงอายุไม่กล้าขอความช่วยเหลือจากครอบครัวหรือเจ้าหน้าที่สาธารณสุข เพราะกลัวเป็นภาระ
• ข้อมูลจากมูลนิธิด้านสุขภาพตาในประเทศไทยพบว่า การขาดการรณรงค์ให้ความรู้ในระดับชุมชนส่งผลให้การตระหนักรู้เกี่ยวกับการรักษาต้อกระจกยังอยู่ในระดับต่ำ

 

ผลกระทบที่เกิดจาก Pain Points เหล่านี้

1. ภาวะตาบอดที่สามารถป้องกันได้ 

• จากการสำรวจของ WHO ระบุว่า ต้อกระจกเป็นสาเหตุหลักของการตาบอดที่ป้องกันได้ (Preventable Blindness) ในประเทศไทย
• หากไม่ได้รับการรักษาในระยะเริ่มต้น ผู้ป่วยมีโอกาสตาบอดถาวรสูงขึ้นถึง 80% ซึ่งส่งผลกระทบโดยตรงต่อคุณภาพชีวิต

2. ค่าใช้จ่ายทางสังคมและเศรษฐกิจ 

• ผู้ป่วยที่สูญเสียการมองเห็น ต้องพึ่งพาครอบครัวและชุมชนมากขึ้น ส่งผลให้เกิด ค่าใช้จ่ายในการดูแลและภาระต่อระบบสาธารณสุข
• ข้อมูลจาก HITAP ระบุว่า หากไม่มีการแก้ไขปัญหาการเข้าถึงการรักษาต้อกระจก ภาวะตาบอดจากต้อกระจกจะสร้างภาระทางเศรษฐกิจสูงขึ้นถึง 3 เท่าในอีก 10 ปีข้างหน้า 

3. ลดโอกาสในการพัฒนาสุขภาพของประเทศ 

• การที่ประชาชนไม่ได้รับการรักษาทำให้ประเทศไทยยังคง มีอัตราการตาบอดจากต้อกระจกสูงกว่ามาตรฐานที่ WHO กำหนด
• หากสามารถลดอัตราการตาบอดจากต้อกระจกได้ จะช่วย ลดภาระของระบบสาธารณสุข และเพิ่มโอกาสให้ผู้สูงอายุมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น