อุปกรณ์การเรียนออนไลน์ที่จำเป็นสำหรับศูนย์การเรียนในถิ่นทุรกันดาร จ.น่าน และ จ.กาญจนบุรี

มูลนิธิส่งเสริมพัฒนาเด็กและเยาวชน (CYF) จัดตั้งมูลนิธิฯ เมื่อวันที่ 13 พฤษภาคม 2545 โดยในปี 2543 เริ่มต้นจากการรวมตัวกันของกลุ่มจิตอาสาที่สนใจประเด็นด้านการศึกษาไปทำกิจกรรมในพื้นที่ห่างไกล อาทิ สร้างอาคารเรียน จัดกิจกรรมวันเด็ก มอบสิ่งของเสื้อผ้า เครื่องนุ่งห่ม อุปกรณ์และวัสดุเครื่องเขียน เป็นต้น ต่อมามีการพัฒนาการทำงานไปสู่เรื่องโครงสร้างพื้นฐานและระบบสาธารณูปโภค ระหว่างนั้นทีมงานก็เล็งเห็นปัญหาเรื่องการศึกษาของเด็กๆ ในชุมชนที่ต้องเดินทางออกไปเรียนหนังสือระดับมัธยมในเมือง ทำให้มีเด็กเพียงไม่กี่คนที่เข้าถึงโอกาสดังกล่าว จึงหารือกับผู้นำชุมชนและปราชญ์ชาวบ้าน เพื่อร่วมกันการสร้าง “ศูนย์การเรียน” ในชุมชนของตนเองจนเกิดเป็นโครงการ “เด็กบ้านไกลพึ่งพาตนเอง” ในปี 2549 โดย อบต.ไล่โว่ จ.กาญจนบุรี เป็นเจ้าภาพในการเชิญเด็กจาก 6 หมู่บ้านในตำบล มาทดลองเรียนและพักอาศัยร่วมกัน

ศูนย์การเรียน ถือเป็นระบบการศึกษาที่ดำเนินงานโดยภาคเอกชน แต่มีภาครัฐเป็นผู้กำกับ ควบคุมดูแลด้านคุณภาพมาตรฐาน แต่ละองค์กรที่จัดศูนย์การเรียน จึงต้องจัดหางบประมาณเองเพื่อดำเนินการจัดการศึกษาแบบไม่แสวงหาผลกำไร และไม่มีแหล่งงบประมาณจากภาครัฐ

เนื่องจากสถานการณ์การระบาดระลอกใหม่ของโรคติดเชื้อโคโรน่าไวรัส (COVID-19) ได้ส่งผลกระทบขยายเป็นวงกว้าง จึงมีคำสั่งจากกระทรวงศึกษาธิการ ให้ทุกสถานศึกษาเปลี่ยนรูปแบบการเรียนการสอนแบบปกติ เป็นการเรียนผ่านระบบ ออนไลน์หรือการเรียนการสอนผ่านใบงาน/ ใบความรู้ ทดแทนการเข้ามาเรียนในชั้นเรียน และเพื่อให้เป็นไปตามมาตรการจากทางภาครัฐ จึงต้องมีจัดการเรียนการสอนในรูปแบบดังกล่าว ไม่เว้นแม้แต่ในพื้นที่ห่างไกล ทุรกันดาร หรือในสถานศึกษาขนาดเล็ก โดยผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย/ ผู้ที่จะได้รับประโยชน์จากกิจกรรมนี้คือครูและนักเรียนในศูนย์การเรียนรู้ รวมทั้งผู้ปกครองซึ่งเป็นคนในพื้นที่

ผลกระทบจากมาตรการดังกล่าวส่งผลให้สถานศึกษาขนาดเล็กในพื้นที่ห่างไกลกลุ่มหนึ่ง ได้แก่ ศูนย์การเรียน ซึ่งยังไม่ได้รับงบประมาณสนับสนุนจากภาครัฐ (เนื่องจากอยู่ในระหว่างการนำเสนอขออนุมัติต่อ ครม.) จึงไม่สามารถปรับรูปแบบการสอนให้เป็นไปตามมาตรการดังกล่าวได้ เพราะต้องอาศัยความพร้อมในหลายๆ ด้าน อาทิ ด้านโครงสร้างพื้นฐาน (ไฟฟ้า อินเตอร์เน็ต) อุปกรณ์การเรียน (กระดาษ ปากกา คอมพิวเตอร์ ฯลฯ) ทำให้เด็กและเยาวชนในศูนย์การเรียนหลายแห่งในประเทศ ต้องหยุดการเรียนในช่วงการแพร่ระบาดของโครงการไปโดยปริยาย และไม่ได้รับการศึกษาอย่างเหมาะสม ส่งผลให้เป็นจุดเริ่มต้นของความเหลื่อมล้ำอีกหลายอย่าง ทั้งโอกาสในการเรียนรู้ให้เท่าเทียมกับเด็กในโรงเรียนตามระบบ หรือโอกาสในการสอบคัดเลือกเพื่อเข้าศึกษาต่อในระดับที่สูงขึ้น

“ศูนย์การเรียนชุมชนธรรมชาติบ้านห้วยพ่าน” อ.เชียงกลาง จ.น่าน เป็นศูนย์การเรียนชุมชนแห่งแรกของประเทศไทยที่ได้รับความเห็นชอบอนุญาตจากสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาจังหวัดน่าน เขต 2 (สพป.น่าน เขต 2) เมื่อวันที่ 12 พฤษภาคม 2557 ให้เปิดทำการเรียนการสอนในระดับประถมศึกษา

“ศูนย์การเรียนชุมชนศรีสุวรรณสะเนพ่อง (วิถีกะเหรี่ยงทุ่งใหญ่นเรศวร)” บ้านสะเนพ่อง อ.สังขละบุรี จ.กาญจนบุรีเป็นองค์กรชุมชนแห่งแรกของประเทศไทยเช่นกันได้รับใบอนุญาตเมื่อวันที่ 22 พฤษภาคม 2557 จากสำนักงานมัธยมศึกษา เขต 8 (สพม.เขต 8) ให้เปิดทำการเรียนการสอนในระดับมัธยมศึกษาตอนต้น ภารกิจหลักของ CYF ในช่วงนี้จึงมุ่งเน้นส่งเสริมการจัดการศึกษาโดยองค์กรชุมชน พัฒนาการศึกษาที่มีคุณภาพและสอดคล้องกับบริบทชุมชน รวมถึงการจัดหาสื่อการเรียนการสอนที่จำเป็น เช่น คอมพิวเตอร์ เครื่องดนตรี ระบบไฟฟ้าโซลาเซลล์ ฯลฯ รวมทั้งงบประมาณการสนับสนุนค่าอาหารกลางวันให้แก่นักเรียนและครูจึงจำเป็นได้รับการดูแล

ขั้นตอนการดำเนินโครงการ

1. มูลนิธิ CYF จะสำรวจความต้องการของศูนย์การเรียนรู้ทั้ง 2 แห่ง ว่าต้องการให้สนับสนุนวัสดุและอุปกรณ์ใดบ้าง เพื่อให้สามารถดำเนินการจัดการเรียนการสอนออนไลน์ และการผลิตใบงานให้นักเรียนได้
2. ระดมทุนผ่านเทใจดอทคอม ตามงบประมาณที่ได้ประเมินไว้
3. จัดหา จัดซื้ออุปกรณ์ที่จำเป็นต่างๆ ตามที่ศูนย์การเรียนร้องขอ และส่งมอบให้ไม่เกินเดือนเม.ย. 64
4. ติดตามผลการบริหารจัดการทรัพยากรที่ทางมูลนิธิฯ ส่งไปให้ โดยจะติดตามผลการเรียนการสอนของศูนย์การเรียนรู้ที่ได้รับอุปกรณ์สนับสนุนการทำงานในทุกสัปดาห์ และให้แต่ละศูนย์ส่งรายงานจำนวนนักเรียนที่เข้าถึงการเรียนการสอนหลังได้รับอุปกรณ์สนับสนุน