กองทุนป้องกันไฟป่าชุมชนบ้านพุยาง จ.ราชบุรี

ปัญหาสังคมและวิธีการแก้ไขปัญหา

พื้นที่จังหวัดราชบุรีเป็นพื้นที่ที่เกิดไฟป่าขึ้นเป็นประจำทุกปีในช่วงหน้าแล้ง ทำให้เกิดความเสียหายกับพื้นที่ป่าและพื้นที่การเกษตรของชุมชนเป็นอย่างมาก

ตั้งแต่ปี 2563 ทางมูลนิธิฯ ได้ดำเนินการฟื้นฟูป่าในพื้นที่อำเภอปากท่อ จังหวัดราชบุรี และแปลงฟื้นฟูป่าปี 2565 ก็ประสบกับไฟป่าลามเข้า สร้างความเสียหายให้กับต้นไม้ที่ปลูกกว่า 70%

ปัญหาไฟป่าในพื้นที่ส่วนใหญ่มาจากการขาดการวางแผนป้องกันอย่างเป็นระบบ ขาดบุคลากรในการเฝ้าระวังไฟ และแจ้งเหตุไฟป่าได้ทันท่วงที ขาดอุปกรณ์ดับไฟ รถน้ำ และเครื่องมือที่จำเป็น ขาดการประสานงานกับท้องถิ่นและเจ้าหน้าที่ป่าไม้ในการทำแนวกันไฟ และวางมาตรการณ์รับมืออย่างเหมาะสม

ดังนั้นในปี 2566-2567 นี้ ที่คาดว่าจะต้องประสบกับภัยแล้ง และมีความเสี่ยงสูงที่จะเกิดไฟป่าในพื้นที่ ทางมูลนิธิฯ ได้ขอความร่วมมือกับผู้นำชุมชนและเจ้าหน้าที่ป่าไม้ มาร่วมกันวางแผนป้องกันและรับมือกับไฟป่า เพื่อดูแลรักษาแปลงฟื้นฟูป่า 12 ไร่ ที่ได้ปลูกซ่อมไปรวม 2,700 ต้น และป่าชุมชนบ้านพุยางอีกกว่า 5,000 ไร่ 

วิธีการดำเนินงาน การเฝ้าระวังไฟและจัดการไฟป่าร่วมกับชุมชนบ้านพุยาง

ทางมูลนิธิฯ ได้ประชุมหารือร่วมกับผู้นำชุมชนในพื้นที่และเจ้าหน้าที่ป่าไม้ เพื่อออกแบบและวางแผนการป้องกันและรับมือกับไฟป่า โดยทางชุมชนได้ร่วมสรุปแผนการดำเนินงานดังนี้

1. การป้องกันและเฝ้าระวังไฟ

     1.1 พบปะพูดคุยกับเจ้าของไร่รอบแปลง ขอความร่วมมือช่วยสอดส่อง หรือแจ้งเหตุการณ์ยังผู้ใหญ่บ้าน

     1.2 จัดทีมชุดรักษาความปลอดภัยหมู่บ้านผลัดเปลี่ยนเข้ามาลาดตระเวนที่แปลงต่อเนื่อง

           เดือน ธ.ค - ม.ค ลาดตระเวนวันละครั้ง หรือ 2 ครั้ง ตามสถานการณ์

           เดือน ก.พ – เม.ย ลาดตระเวนเข้มข้น วันละ 3 ครั้ง (เช้า-กลางวัน-เย็น) ทั้งในแปลงและบริเวณรอบป่าธรรมชาติที่ติดกับแปลง

     1.3 มีชุดอุปกรณ์ดับไฟสำรองไว้ที่บ้านที่อยู่ใกล้แปลง เมื่อเกิดเหตุนำไปใช้ได้ทันที

2. ทำแนวกันไฟรอบแปลง และลดเชื้อเพลิงในแปลง

     2.1 ใช้รถแบคโฮและรถไถลงปรับที่รอบแปลง เปิดถนนให้เป็นแนวกันไฟความกว้าง 6 เมตร เพื่อให้รถบรรทุกน้ำของเทศบาลขับเข้าแปลงได้สะดวกเมื่อเกิดเหตุไฟไหม้

     2.2 ตัดหญ้ากำจัดวัชพืช ลดทอนความเสี่ยงของการเกิดไฟในช่วงก่อนเข้าหน้าแล้ง ประมาณช่วงเดือนธันวาคม

     2.3 ทดลองปลูกกล้วยตามขอบแปลงเพื่อเป็นแนวป้องกันไฟ และช่วยเพิ่มความชื้นในแปลง

3. มาตรการป้องกัน หรือเมื่อเกิดเหตุไฟไหม้

     3.1 หากพบจุดเสี่ยงที่อาจเกิดไฟ เช่น การจุดไฟใกล้แปลง พบร่องรอยของการจุดไฟ ให้แจ้งผู้ใหญ่บ้านทันที หากติดต่อผู้ใหญ่ไม่ได้ ให้แจ้งชุดรักษาความปลอดภัยหมู่บ้าน

     3.2 มีทีมเข้าดับไฟทันทีเมื่อเกิดเหตุ โดยไปถึงที่เกิดเหตุภายในเวลาไม่เกิน 20 นาที หลังที่ได้รับแจ้ง

     3.3 เมื่อเกิดเหตุ ผู้ใหญ่บ้านแจ้งข่าวผ่านหอสื่อสารของชุมชน ระดมคนในหมู่บ้านมาช่วยดับไฟ ใช้เวลาระดมคนและอุปกรณ์การดับไฟภายใน 15 นาที

     3.4 แจ้งเทศบาลเพื่อขอรถบรรทุกน้ำเข้าพื้นที่ และแจ้งหน่วยป้องกันรักษาป่า รบ.3 พุยาง ทันทีที่ได้รับแจ้งเกิดเหตุ เพื่อขอกำลังเสริมมาช่วยดับไฟ

           - กรณีมีน้ำพร้อมใช้ในรถแล้ว ออกจากเทศบาลได้ทันที ใช้เวลาประมาณ 30 นาที ถึงแปลง

           - กรณีรถไม่พร้อมใช้ต้องเติมน้ำใส่รถ ใช้เวลาถึงแปลง 1 - 1.30 ชั่วโมง

           - กรณีของเจ้าหน้าที่ป่าไม้อยู่ประจำที่หน่วย เดินทางมาช่วยได้ทันที ใช้เวลาประมาณ 1 ชั่วโมง

ตารางการดำเนินงาน

ผลที่คาดว่าจะได้รับ

ไม่มีไฟเข้าพื้นที่แปลงปลูกป่าและพื้นที่ป่าชุมชนใกล้เคียง